Dlaczego brakuje nam selenu?

Jest to mikroelement. Występuje m.in. w żywności takiej jak:

• Orzechy brazylijskie
• Produkty pełnoziarniste
• Ryby
• Podroby min. wątroba, nerki

Rośliny pobierają selen z gleby. Jeśli jednak gleba, na której rośnie dana roślinność, jest jałowa to i w żywności nie będzie tego pierwiastka.

Biodostępnośc selenu z diety szacuje się na około 55%. (1,2)

Obalamy mit orzechów brazylijskich!!

Orzechy te są wymieniane jako bogate źródło selenu w diecie.

Głównym obszarem skąd pochodzą orzechy dostępne w naszych sklepach, nawet te  „BIO” pochodzą z Boliwii. Uważano, że zawierają one nawet około 100-200 mcg w 1 orzechu i były powszechnie polecane jako skuteczna suplementacja tego pierwiastka. Niestety najnowsze badania pokazują, ze w orzechach tych zawartość selenu może się wahać od 0,2 do 253 mcg\g. Dlatego decydującym czynnikiem przy zakupie orzechów powinno mieć miejsce pochodzenia. Orzechy z obszarów Peru i Boliwii zawierają znacznie niższe zawartości selenu niż orzechy brazylijskie pochodzące z Brazylii. Stwierdzono, że orzechy z Boliwii i Peru  nie stanowią dobrego źródła selenu w diecie. (3,4)

Wartości referencyjne we krwi: 

• < 1 rok:      33 – 71 mcg/ L 
• 2 – 5 lat:     32 – 84 mcg/ L
• 6 – 10 lat:    41 – 74 mcg/ L
• 11 – 16 lat:  40 – 82 mcg / L 
• > 16 lat:     50 – 120 mcg / L

Selen jest szczególnie istotny w 4 kategoriach:

1. Uroda
2. Tarczyca
3. Układ odpornościowy
4. Płodność

Selen wpływa na (5, 6, 7):

• Prawidłowe funkcjonowanie tarczycy
• Obniżenie poziomu przeciwciał w chorobie Hashimoto
• Prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, chroni organizm przed szkodliwym działaniem stresu oksydacyjnego
• Prawidłowy proces spermatogenezy
• Utrzymuje zdrową kondycję włosów i paznokci

Nadmiar jak i niedobór selenu może być szkodliwy:

Wysoki niedobór- choroby układu kostnego, uszkodzenia mięśnia sercowego

Deficyt– choroby tarczycy, niepłodność, wzrost ryzyka nowotworów, choroby układu sercowo-naczyniowego

Nadmiar- łysienie, uszkodzenia skóry i paznokci, nudności, wymioty, specyficzny objaw „czosnkowy oddech”

Selen a suplementy:

• Jednorazowa dawka nie powinna być wyższa niż 200mcg
• Osoby narażone na niedobory: osoby eliminujące zboża z diety, czy wegetarianie- ze względu na ograniczenie spożywania określonych grup żywności.
• 3 formy selenu w suplementach:
• Selen nieorganiczny- przyswajalność jego jest najniższa
• Selenometionina (forma organiczna)- polecana
• Drożdże selenowe (forma organiczna)- polecana

Pamiętajmy!!

Selen (szczególnie nieorganiczny) nie powinien być przyjmowany razem z cynkiem, ponieważ może to wpłynąć na wchłanialność tego mikroelementu.

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18346307
2. Wojtasik A., Jarosz M., Stoś K. 2012. Składniki mineralne, [w]: Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa.
3. https://www.researchgate.net/publication/223715605_Concentrations_of_selenium_barium_and_radium_in_Brazil_nuts
4. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/j.1745-4565.1989.tb00527.x
5. https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/3846
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17696828
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2266752/