Kawa jest jednym z najbardziej popularnych i powszechnie spożywanych napojów na całym świecie ze względu na stymulujące działanie na centralny układ nerwowy, a także jej smak i aromat. Kawa jest złożoną mieszaniną ponad 800 związków, podczas gdy kofeina i kwas chlorogenowy są najistotniejszymi związkami. 

Czy picie kawy jest dobre. Odpowiedź brzmi to zależy dla kogo?:)

Kawa jest bogata w przeciwutleniacze

Jedną z największych zalet picia kawy jest to, że zawiera bardzo duże ilości przeciwutleniaczy, które chronią przed działaniem wolnych rodników. Badania pokazują, że kawa może zawierać nawet więcej antyoksydantów niż kakao, zielona i czarna herbata. Najwięcej przeciwutleniaczy ma oczywiście kawa zielona- czyli taka kawa, której ziarenka nie zostały poddane procesowi prażenia ze względu na wysoką zawartość kwasu chlorogenowego. Są 4 stopnie wypalania kawy: jasna, średnia, średnio ciemna, bardzo ciemna; im krócej palona kwa tym więcej przeciwutleniaczy zawiera.  W porównaniu z winem, warzywami i owocami kawa zawiera największe ilości poszczególnych przeciwutleniaczy. (1, 2, 3, 4, 5, 6)

Pozytywnie wpływa na pracę wątroby

Wyższe spożycie kawy było odwrotnie proporcjonalne do występowania przewlekłych chorób wątroby w badaniach populacyjnych. W dużym badaniu u uczestników z zaawansowaną chorobą wątroby związaną z zapaleniem wątroby typu C, którzy regularnie spożywali kawę, odnotowano znaczną poprawę w przebiegu choroby.(7)

Kawa a aktywność fizyczna

Kofeina jest powszechnie stosowaną substancją w diecie większości sportowców i obecnie pojawia się wielu produktach, w tym napojach energetycznych, żelach sportowych i napojach dietetycznych.

Kofeina nie poprawia bezpośrednio maksymalnej pojemności tlenu, ale może pozwolić sportowcowi trenować z większą mocą i / lub trenować dłużej. (8)

Kolejne badanie opublikowane w International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism wakazało, że spożycie odpowiedniej dawki kofeiny przed ćwiczeniami np. pod postacią kawy, zwiększało wydatek energetyczny po ćwiczeniach (9)

Funkcje poznawcze \ Alzheimer

Wykazano, że kawa zwiększa przepływ krwi do mózgu, co wspiera funkcje poznawcze. Ponadto spożycie kawy jest pomocne w „naturalnym leczeniu” Alzheimera. (10)

Kawa zmniejsza ryzyko choroby Parkinsona

Choroba Parkinsona jest postępującą chorobą, która wpływa zarówno na funkcje motoryczne (równowagę, ruch, połykanie, mowę), jak i funkcje nie-motoryczne (lęk, węch, wzrok i pamięć) u ludzi.

Wykazano, że kawa ogranicza ryzyko związane z objawami choroby Parkinsona, takimi jak ruch, depresja, lęk, a nawet zaburzenia snu. Uważa się, że to zmniejszenie ryzyka jest bezpośrednim wynikiem aktywności dopaminy w mózgu. Naukowcy są przekonani, że śmierci neuronów dopaminowych można ograniczyć\zapobiec spożywając kawę.

W kilku badaniach odnotowano zależność między spożyciem kawy a ryzykiem choroby Parkinsona. Jedno z badań trwało ponad 30 lat, co potwierdza, że osoby nie pijące kawy są 5 razy bardziej narażone na chorobę Parkinsona niż osoby ją pijące.(11)

 

Kawa stymuluje aktywność mózgu

Dwa neurotransmitery w mózgu są w dużej mierze uzależnione od konsumpcji kawy i odgrywają istotną rolę w witalności i zdrowiu.

Dopamina: Neurotransmitery dopaminy biorą udział w regulacji przyjemności i ruchu. Komórki uwalniają dopaminę, stymulując reakcję przyjemności w mózgu jako nagrodę za coś prostego, np. zapach świeżo upieczonego domowego chleba.

Adenozyna: Adenozyna działa jako hamujący neuroprzekaźnik w mózgu, w którym działa w celu tłumienia układu nerwowego i powoduje uczucie zmęczenia w miarę upływu czasu. Kofeina w kawie współzawodniczy z adenozyną i pozwala czuć się bardziej pobudzoną. (12

Kawa a depresja

Wyniki badań analizujących ponad 50 000 kobiet szczegółowo wskazują na istotny związek między depresją, a konsumpcją kawy. Odnotowano zmniejszenie depresji skorelowane ze wzrostem konsumpcji kawy. Ta zależność może być związana z aktywnością neuroprzekaźnika nagrody przyjemności- dopaminy. W opisywanym badaniu stwierdzono, że ryzyko depresji zmniejsza się wraz ze wzrostem spożycia kawy z kofeiną. Konieczne są dalsze badania w celu potwierdzenia tej tezy i ustalenia, czy zwykłe spożycie kawy z kofeiną może przyczynić się do zapobiegania depresji. (13)

Kawa\kofeina a ciąża

Musimy pamiętać, że kofeina zawarta w kawie bez problemu przedostaje się przez łożysko do płodu. Narządy dziecka nie są jeszcze dobrze wykształcone, dlatego wydalanie kofeiny przez rozwijający się płód jest utrudnione. Niektóre badania sugerują, iż niekorzystny wpływ kofeiny na przebieg ciąży i rozwijający się płód może być związany z podwyższony stężeniem organicznych związków chemicznych, do których należą katecholaminy. Mechanizm ten może negatywnie wpływać na łożyskowy przepływ krwi oraz upośledzenie transportu istotnych dla rozwoju płodu składników odżywczych. (14)

 

Anemia przed ciąża\ w ciąży a kawa

Na spożycie kawy powinny uważać również kobiety w ciąży lub starające się o dziecko, które maja problem z anemią, ponieważ kawa pita tuż po lub w trakcie posiłku ogranicza przyswajalność Fe z posiłku nawet o 40 %

 

Kawa a poronienia\ trudności z zajściem w ciążę

Zadania na ten temat są podzielone i zależność ta wymaga dalszych badań, w celu postawienia jednoznacznej diagnozy.

Niektóre badania potwierdzają wpływ nadmiernych ilości spożywanej kawy na ryzyko poronień oraz trudności z zajściem w ciążę. Na podstawie przeanalizowania 15 badań epidemiologicznych odnotowano, w większości tych badań związek pomiędzy spożyciem kawy a ryzykiem występowania poronień. (15)

 

Kawa a niska masa urodzeniowa

Wysokie spożycie kofeiny podczas ciąży wiąże się ze znacznym wzrostem ryzyka niskiej masy urodzeniowej u noworodków, ponadto ryzyko to wzrasta liniowo wraz ze wzrostem spożycia kawy. (16, 17)

 

Kawa a SHGB

Kobiety z PCOS mają zwykle niski poziom SHBG. Oznacza to, że w organizmie jest więcej aktywnego testosteronu i estrogenu, niż potrzebujemy lub powinniśmy mieć, co skutkuje brakiem równowagi hormonalnej. W tym przypadku picie kawy może okazać się pomocne

Jednym ze sposobów podniesienia poziomu SHBG jest, jak się domyślacie, picie kawy. (18)

Podsumowując kobiety starające się o dziecko, z PCOS i w ciąży powinny mieć na uwadze, że:

Nadmierne spożycie kofeiny (> 500 mg / dzień) może być powiązane z problemami z poczęciem. Spożycie kofeiny ok 300 mg / dobę (1 filiżanka ekspresso może zawierać nawet 140 mg kofeiny) wiąże się z niższymi wskaźnikami zajścia w ciążę i wyższym odsetkiem poronień. Natomiast niskie spożycie kawy nie ma wpływu na ryzyko poronień i problemy z zajściem w ciąże (<200 mg\dzień)

Dlatego w ciąży i u kobiet mających problem z zajściem w ciąże zalecane jest ograniczenie, a u niektórych nawet wyeliminowanie kawy. (19)

Kawa a zmęczenie nadnerczy

Spożywanie zbyt dużej ilości kofeiny może wywoływać uzależniające działanie niepożądane, prowadzące do przedawkowania kofeiny. Istnieje niebezpieczeństwo, że spożywanie dużych ilości kawy może nadmiernie pobudzić organizm, wpłynąć na tzw. syndrom „wypalenia nadnerczy”, obciążyć organizm co skutkuje: bólami głowy, niepokojem, drażliwością, problemami z koncentracja, zmęczeniem. Jeżeli występują u Ciebie powyższe objawy radziłabym unikać kawy i wszystkich innych produktów bogatych w kofeinę. (20, 21, 22)

 

Fe a kawa

Picie kawy w trakcie i po posiłku (około godziny) ogranicza wchłanianie żelaza o około 39 % z posiłku zawierającego mięso (natomiast herbata zmniejsza wchłanianie żelaza nawet o 64 %- jest to istotna kwestia dla osób borykających się z anemią). Na wchłanianie żelaza nie ma natomiast wpływu kawa wypita około godziny przed posiłkiem. Na wchłanianie żelaza ma również wpływ „moc” kawy. Im mocniejsza tym wchłanianie żelaza spada jeszcze bardziej. (23, 24)

 

Kawa a Mg

Kawa wbrew krążącym opiniom posiada znaczne ilości magnezu. Ok, ale ktoś powie, że po wypiciu kawy jest rozdrażniony, ma problemy z koncentracja itd. To może wynikać z problemami z nadnerczami a nie stricte z Mg, o co zawsze posądzano kawę? (25, 26)

 

Kawa a cukrzyca typu 2

Badania pokazują, że osoby pijące co najmniej 3 filiżanki kawy dziennie rzadziej zapadają na cukrzycę. Mechanizm ten nie jest jeszcze dokładnie poznany, a jej pozytywne działanie najprawdopodobie wynika z zawartości kofeiny, magnezu i polifenoli. Badania potwierdzają również te właściwości u osób pijących kawę bezkofeinową, co sugeruje, że kofeina nie jest najistotniejszym składnikiem w prewencji cukrzycy typu 2.  (27, 28, 29, 30

Jednocześnie kawa ma natychmiastowy wpływ na wrażliwość na insulinę i może wywołać, chwilową insulinooporność w organizmie wkrótce po wypiciu filiżanki mocne kawy. Tak więc badanie odnosi się do osób, które regularnie piją kawę, a nie spożywają ja rzadko i w dużych dawkach.

 

Kawa, a wrażliwość na insulinę

Wysoka dawka kofeiny zmniejsza wrażliwość na insulinę u zdrowych osób. Zatem w krótkim okresie kofeina może zmienić homeostazę glikemiczną w kierunku hiperglikemii. Potrzebne są długotrwałe badania oceniające rolę kofeiny w działaniu przeciwcukrzycowym kawy. (31)

Kawa a potas

Kawa jest lepszym źródłem potasu niż herbata (32)

 

Kofeina działa diuretycznie (moczopędnie), zatem pijąc kawę – uzupełniaj straty wody.

 

Picie kawy, a przyswajalność leków na tarczycę (tyroksyny)

Badanie przeprowadzono na 3 grupach osób, które:

  1. Leki popijały wodą
  2. Leki popijały kawą
  3. Leki popijały woda, a po godzinie piły kawę

Spożywanie kawy razem z lekiem znaczne obniżyło jego wchłanialność. Ponadto kawa z mlekiem dodatkowo pogarsza przyswajalność leku. Dlatego wskazane jest zrobić minimum 2 godziny przerwy pomiędzy spożywaniem leków, a piciem kawy. (33, 34)

 

Kawa a nadciśnienie tętnicze

Od zawsze uważa się że kawa, zwiększa ryzyko nadciśnienia tętniczego.

Niedawno przeprowadzone badanie pokazuje (n = 243 869, w tym 58 094 przypadki nadciśnienia), że kawa ZMNIEJSZA ryzyko nadciśnienia w zależności od dawki.
Jedna filiżanka dziennie o 2%, dwie o 3%, cztery o 5%, sześć o 8%, a osiem o 10%.

Mimo wszystko nie przesadzałabym z jej ilością… (35)

 

Zielona kawa dlaczego jest najzdrowsza:

  • Posiada największą ilość antyoksydantów
  • Przyspiesza metabolizm
  • „Tłumi” apetyt
  • Zwiększa poziom energii w organizmie
  • Obniża poziom cukru i cholesterolu we krwi
  • Te właściwości zawdzięczamy głównie wysokim ilościom kwasu chlorogenowego zawartego w tej kawie
  • Kwas chlorogenowy działa przeciwzapalne, przeciwbakteryjnie i przciwgrzybiczo
  • Ponadto kwas chlorogenowy zmniejsza wchłanianie cukrów w jelicie cienkim i hamuje aktywność glukozo- 6- fosfatazy co sprawia, że mniej glukozy trafia do krwoobiegu, co wpływa na mniejsze wyrzuty insuliny. Mała ilość insuliny ma kluczowe znaczenie dla osób z cukrzycą typu 2, insulinoopornością i PCOS. Ponadto zahamowanie aktywności glukozo-6- fosfatazy ma wpływ na obniżenie poziomu trójglicerydów (36, 37)

 

Podsumowanie:

 

  • Motto na dziś: nic nie jest trucizną i wszystko jest trucizną, zależy to oczywiście od dawki

  • Kawa kawie nie równa, najzdrowsze jest kawa zielona, niestety jej smak i aromat ma niewiele wspólnego z prawdziwą czarną kawą, ale czego nie zrobi się dla zdrowia? (powinniśmy unikać kawy rozpuszczalnej, ponieważ z prawdziwą kawą ma niewiele wspólnego)
  • Niewinna poranna kawa z syropem i bitą śmietaną oraz mlekiem może mieć nawet 500 kcal (a pacjenci często mówią, że nic nie jedli tylko kawę wypili ?), a samo ekspresso ma ok 1-2 kcal

  • Unikaj dodawanych cukrów i substancji chemicznych zawartych w aromatach kawowych z syropów i śmietanek
  • Osobiście uważam, że spożycie 1-2 kaw, które kojarzą nam się z relaksem, odpoczynkiem nie jest niczym złym, gdy oczywiście pilnujemy prawidłowego nawodnienia w ciągu dnia
  • Niekorzystne dla zdrowia jest picie kawy zamiast innych płynów (nagminnie widzę u pacjentów, że wypili 4-5 kaw i może 1 szklankę wody, przez co są przemęczeni, opuchnięci i bez sił)
  • Złota zasada do filiżanki kawy zawsze dodajemy szklankę wody z cytryną
  • Wszystkie powyższe badania nie dają 100% pewności, że kawa zaszkodzi albo pomoże przy danej dolegliwości. Dlatego zawsze powinniśmy obserwować swój organizm i dobierać w tym przypadku ilość wypijanych filiżanek zgodnie z własnym samopoczuciem\ towarzyszącymi chorobami itd. Czasami wskazane jest wykluczenie w zupełności kawy na jakiś czas!!
  • Nigdy nie spożywaj kawy na pusty żołądek. Szczególnie u osób, u których występują problemy z regulacją poziomu cukru we krwi, kawa może powodować odpowiedź glikemiczną i problemy z nadnerczami (wzmaga wyrzut kortyzolu).
  • Podsumowując nie ma jednoznacznej odpowiedzi czy kawa jest dobra czy zła!!
  • A może zamiast kawy warto czasami wypić yerba mate, która również jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy.

 

Ja wybieram zieloną kawę, a Wy? ?

 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14988447?dopt=Abstract

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11453788 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4665516/ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12059145

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12358504

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25415479

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19676128

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11583104

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24901809

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20182037

https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/192731

https://academic.oup.com/ajcn/article/95/1/241/4576611

https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/1105943

Wierzejska R., Jarosz M., Wpływ kofeiny i palenia tytoniu na przebieg ciąży i stan zdrowia noworodka. „Żywienie Człowieka i Metabolizm” 32 (1), 2005, s. 84-92.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15127917

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4507998/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1804190/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3012180/

https://www.bmj.com/content/337/bmj.a2332

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2257922/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1854738/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2409189/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6402915

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3414579

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6650450

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20978866

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16443894

file:///C:/Users/Samsung%20RC710/Downloads/Picie_kawy_a_ryzyko_cukrzycy_typu_2._Optymistyczne_doniesienia_naukowe.pdf

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28675917

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21432699

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5192567/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6650450

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18341376

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19942153

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29302055

Przeciwutleniające i farmakologiczne właściwości kwasów fenolowych, Anna Parus, Instytut Technologii i Inżynierii Chemicznej, Politechnika Poznańska

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3766985/